Karacaoğlu Mah. / 830 Ada 3 Parsel / Dörtayak Türbesi

Detay

Proje Kapsamı: Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon, Elektrik, Mekanik, Statik Projeleri ve Raporları

Tescil Durumu: Tescilli

İlgili Kurum / Kişi: Melikgazi Belediyesi

Ölçüm tipi: 3B Lazer Ölçüm (3D Laser Scanner)

Yer: Karacaoğlu Mah. /  Melikgazi / KAYSERİ

Yapım Tarihi: 1440

Yıl: 2019

Durum: Tamamlandı

Yapı Bilgisi:

Dörtayak Türbesi; Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, Karacaoğlu Mahallesinde, 830 ada, 3 parselde yer almaktadır. Kayseri Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun 09.07.1976 tarih ve 75 sayılı kararıyla tescil edilmiştir. Türbe içerisinde günümüzde mezar taşı bulunmamaktadır. Yapı, kuzey güney doğrultusunda iki bölümden oluşmaktadır. 

Kırk Nisa adıyla da bilinen yapı, kuzey-güney doğrultuda iki bölümden oluşmaktadır. Kuzeyde eyvan ve güneyde buna bitişen dört ayak üzerine baldaken tarzdadır. Eyvan sivri beşik tonozla, baldaken ise içten kubbe dıştan sekizgen piramidal külahla örtülmüştür. [1]

Kayseri merkezde, Battalaltı Mahallesi’nde bulunan türbenin kimin için yapıldığı, mimarı ve yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Üslup özelliklerine göre XIV. yüzyıl ortalarına tarihlenir. Baldaken kısmın XIV.yüzyıl ortasında Eratna Beyliği günlerinde yapıldığını ve bir süre sonra eyvan kısmının ilave edildiğini söyleyebiliriz. [2]

Yapı 14.yüzyıl mimari özelliklerini taşır. Kitabesi günümüze kadar ulaşmamıştır. Bazı kaynaklarda Bektaşi ziyaretgahlarından olduğu belirtilen türbe, Eretnalılar döneminde yapılmış olmalıdır. [3]

Türbe, farklı zamanlara ait olsalar da bugünkü haliyle eyvan-baldaken birleşimi ilginç bir yapıdır. Böyle eyvan-baldaken planı şeklinin bir arada kullanıldığı herhangi bir mezar anıtına rastlanmamaktadır. XII. yy’da ortaya çıkan Eyvan Tipindeki Türbeler, XIII. yy başlarına kadar gelişme gösteren bir çizgide, XIV. yy’dan sonra ise giderek sadeleşen ve çeşitlenen şekillendirme karşımıza çıkmaktadır. Baldaken tipindeki türbeler için bulabildiğimiz örnekler en erken XIV. yy’a ait olabilmektedir. Kitabesi olmayan ve halk arasında Dörtayak olarak isimlendirilen türbenin, sade bir yapı olan baldaken kısmı için XIV. yy başlarında yapılmış olmalıdır. Kısa bir zaman sonra eyvan buna eklenmiştir.[4]

Türbe, eyvan baldaken uygulamasıyla farklılık göstermektedir. XII. y.y.'da ortaya çıkan Eyvan Tipindeki Türbeler, XIII. yy. başlarından XIV. yy. başlarına kadar gelişme gösteren bir çizgide, XIV. yy.'dan sonra ise giderek sadeleşen ve çeşitlenen şekillendirme karşımıza çıkmaktadır. [5]

Baldaken kısmın XIV.yüzyıl ortasında Eratna Beyliği günlerinde yapıldığını ve bir süre sonra eyvan kısmının ilave edildiğini söyleyebiliriz.[6]

Eyvan bölümü giriş kapısı ve pencereleriyle, plan özellikleriyle XIV.yy. dikdörtgen türbe özellikleri taşımaktadır. Baldaken türbelerin beylikler döneminde ortaya çıktığı ve Erken Osmanlı döneminde gelişme gösterdiği görülmektedir. Baldaken türbenin XIV. yy da yapıldığı daha sonra aynı yüzyılda dikdörtgen türbenin inşa edildiği düşünülmektedir.